مسئولیت ورثه نسبت به تعهدات، دیون، محکومیتها و دعاوی علیه مورث

محمود صادقی استادیار گروه حقوق دانشگاه تربیت مدرس  اصولا ورثه مسئولیتی در قبال تعهدات، دیون و سایر الزامات مورث ندارند، زیرا هر کس مسئول ایفای تعهدات خود در برابر دیگران است و شخصیت انسان که می تواند در برابر دیگران صاحب حق و تکلیف شود، با فوت او از بین می رود. با وجود این، اگر از مورث مالی به جا بماند و ورثه ترکه را قبول کنند، مسئولیت تصفیه ترکه بر عهده آنها قرار می گیرند، ولی اگر ترکه را رد کنند، تصفیه ترکه با دادگاه خواهد بود و مسئولیتی متوجه ورثه نمی شود. قبول ترکه توسط ورثه، اماره کفایت ترکه نسبت به دیون است و با اعلام آن، ورثه بطور ضمنی، متعهد به ادای دیون متوفی از محل ترکه می شوند. اما اگر ترکه برای ادای دیون کافی نباشد، و ارثی که آن را قبول کرده، با اثبات این امر، تکلیفی نسبت به ادای دین مازاد بر میزان ترکه نخواهد داشت. با فوت محکوم علیه، اجرای محکومیتهای مدنی و مالی و جبران ضرر و زیان حاصل از جرم او، تا حدود ارزش ماترک بر عهده وراث قرار می گیرد، اما محکومیتهای کیفری شخصی او، مانند مجازاتهای بدنی و سالب آزادی و جزای نقدی، متوجه ورثه نمی شود. در دعاوی حقوقی با فوت خوانده، دعوا موقتا متوقف می شود و پس از تعیین جانشین، مجددا به جریان می افتد، اما در دعاوی کیفری با فوت متهو، دعوا به کلی ساقط می گردد، مگر اینکه علاوه بر جنبه عمومی دارای جنبه خصوصی نیز باشد که در این صورت، پس از تعیین جانشین، همانند دعوای مدنی، مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.